Vanaf 2023 weer terug op mijn oude WordPress-site

Waarom niet? Zo af en toe heb ik de behoefte wat op te schrijven en soms ook met de bedoeling dat anderen die in mijn persoon en daden geïnteresseerd zijn daarvan kennis te laten nemen.

Waarom niet op de site publiceren, die ik ooit vanuit mijn bestaan in Mexico was begonnen met het doel mijn bevindingen al daar met familie en bekenden te delen?

Met deze herstart maak ik het doel nu bewust wat groter, dat was het trouwens al een beetje.

Ik ga niet over tot een verdere ordening van de schrijfsels en hoop dat de titels zelf, in het zwarte blok bovnaan de site, genoeg aankeiding zijn om te kiezen, wanneer je wat over mijn opvattingen, commentaren en belevenissen wilt lezen.

Mijn laatste schrijfsel gaat over mijn bemoeienis met de Theaterencyclopedie.

Siang

Vervolg ‘Paso Express’

Wil je weten hoe het ons verder is vergaan met de perikelen rond ons huis en de verbreding van de snelweg Mexico-Stad/Acapulco, klik dan op de titel:

Van de regen in de drup, van het kastje naar de muur en dan is er geen muur!

in de bovenste zwarte balk.

Nee, het is niet leuk, maar wel erg Mexicaans!

Het heeft even geduurd; een nieuw stukje!

Aan de pagina’s heb ik een stukje toegevoegd, waarin ik mijn gedachten beschrijf die de neerslag zijn van vier jaar als vrijwilliger werken voor de Theaterencyclopedie van de afdeling Bijzonder Collecties van de UvA.  Kies daarvoor in de bovenstaande zwarte balk: Zin en onzin van een Theaterencyclopedie! 

Commentaren zijn welkom!

Het licht aan het eind van de tunnel!

Elf november, in Zuid-Nederland begint het carnavals-seizoen, feest dus en hier in Mexico zien we nu eindelijk het het volle licht aan het eind van de tunnel. Een beetje was dat wel al zichtbaar op 27 september j.l. toen we een officieel schrijven van SCT ontvingen dat er geen gedeeltelijke afbraak nodig was ter realisering van het project Paso Express in Cuernavaca, vanwege een wijziging in het plan van 10 naar 8 rijstroken. Uiteraard zou er ook geen sprake meer zijn van enige schadevergoeding.

Voor Elizabeth was dat al een grote overwinning; immers ons hele huis, gezien van uit het interieur,  blijft intact met alle bijzondere architectonische details en aan de constructie  wordt niet getornd. Dat is wat ze eigenlijk het liefste wilde. Alleen de toegang aan de oostgevel die uitkijkt op de snelweg wordt onbruikbaar, maar daar hadden we ons al mee verzoend, even los van de ongetwijfeld verhoogde geluids- en stankoverlast. Het andere huis waar Elizabeth’s zoon woont en zijn kunstenaars atelier heeft is echter een ander verhaal. De opstal is gebouwd in een barranca, met aan twee zijden een snelstromend riviertje, een toegang op het zuiden die aansluiting geeft op een tunnel onder de snelweg door, naar een ventweg aan de andere zijde. De toegang aan de oostgevel wordt net zoals die van ons huis  geblokkeerd. Omdat ook de tunnel wordt afgesloten door het project, wordt het huis volkomen ontoegankelijk en daarmee onbewoonbaar en dat zou niet in aanmerking komen voor schadevergoeding?

De tunnel onder de snelweg, die wordt afgesloten in verband met de Paso Expres

Hoezo ontoegankelijk, was de eerste reactie van de SCT en de aannemer Romaco! Nee, geen schadevergoeding. Elizabeth’s strijd ging dus door. En de maand oktober zat vol met steun aan de protesten van andere colonia’s, met dezelfde en soms nog veel grotere problemen dan wij, weer interviews met de lokale pers, een bezoek aan het Mensrechten bureau in Mexico-Stad die ons verzekerde dat we in dit soort gevallen alle rechten op toegang hebben of schadevergoeding, een brief aan de Secretaria de Gobierno, die weer leidde tot een inspectie ter plaatse en bevestiging van dat recht van toegang en uiteindelijke een gesprek met de directeur generaal van de SCT.

De heer José Luis Alarcon Ezeta, begon zijn verbazing uit te spreken over ons bezoek, onze huizen zouden toch niet worden afgebroken. Hij was dus niet op de hoogte van het probleem van toegang tot casa 2, zoals hij het noemde. Zijn reactie was gelukkig welwillend en zou binnen een paar dagen een inspectieploeg sturen. Deze kwam ook en de twee man/vrouw sterke ploeg deed erg z’n best het probleem te bagatelliseren, maar bleken niet echt kennis te dragen van hoe het project dan concreet gerealiseerd zou worden en waar en hoe dat een oplossing kon brengen voor de toegang tot het huis.

Maar goed, ze zouden een week later terug komen met een concreet voorstel. Elizabeth en haar zoon waren er niet erg gerust op, dat het tot een oplossing of schadevergoeding zou komen, zeker niet omdat Elizabeth geheel tegen de Mexicaanse gebruiken per e-mail  een lange brief kreeg van de heer Alarcon Ezeta. Hierin werden alle acties van de SCT opgesomd, als reactie op Elizabeth’s formele klachten bij Derechos Humanos, de president Enrique Peña Nieto en zijn echtgenote Angelica Rivera Hurtado van het bureau Burgerzaken, sinds het eerste contact februari 2015. Bedreigend klonken de laatste zinnen van de brief waarin gesuggereerd werd dat het probleem van de toegang eerder de verantwoordelijkheid was van de communeros van het dorp Ahuatepec, waar we formeel toe behoren en dat bij gebrek aan medewerking van onze kant onteigening tot de mogelijkheden zou behoren. Juridisch heeft zo’n brief in weinig waarde, zo verzekerde een in de haast gezochte lokale advocaat die voor ons een formeel document opstelde, waarin onze rechten werden veilig gesteld. Ook deze extra kosten zouden zich toch terug betalen.

Maar goed vandaag was het een week later, onze lokale advocaat was er ook toen de afvaardiging van de SCT langs kwam. Spanning……. !!! Wel, een oplossing bleek te gecompliceerd had de aannemer geconcludeerd, dus schadevergoeding! Had ik het goed gehoord?

Ze legden de al eerder gepresenteerde berekening op tafel, toen er nog sprake was van de gedeeltelijke afbraak. Zou het de moeite waard zijn om voor een hoger bedrag door te vechten, nu het feite om de gehele opstal ging? Zou het de moeite waard zijn al die stress en onzekerheid, die al tot diverse fysieke gezondheidsklachten bij Elizabeth en haar zoon hadden geleid nog een tijd te verduren? Nee, beter een toch wel aardige vogel in de hand dan nog tien andere in de lucht, zeker toen bleek dat er wel nog over een paar aanvullingen te praten was van kleine elementen die niet in de berekeningen waren meegenomen en het schade bedrag ter plekke werd herberekend en uitkwam op 90% van het bedrag van de taxatie die we zelf hadden laten maken van het af te breken deel.

Akkoord dus, zei Elizabeth en hoe het toen verder ging leek mij wel weer typisch Mexicaans. De SCT medewerker haalde uit zijn auto z’n laptop plus printer te voorschijn en ter plekke werden de definitieve overeenkomsten gemaakt en uitgeprint. Natuurlijk was er nog discussie over wat de exacte betekenis, consequenties en vervolgstappen van dit akkoord zijn.

Wel de SCT neemt de rechten van het grondgebruik over, dat betekent dat alles wat er op staat ook van hen is. De overeenkomst wordt van kracht zodra de schadevergoeding daadwerkelijk is ontvangen. Afhandeling/ betaling zal, mede door de Kerst-vakantie periode, in de eerste twee weken van januari 2016 plaatsvinden. En pas vanaf dat moment zullen er ook verdere werkzaamheden vóór de huizen worden aangevangen.  In de tussentijd heeft Elizabeth nog het volste recht alle materialen en onderdelen e.d.  die geschikt zijn voor hergebruik uit het huis te halen, of desnoods geheel af te breken.

Tenslotte de ondertekening. Elizabeth tekende ter plekke, aangevuld met haar vingerafdruk, die in Mexico op veel formele belangrijke documenten nodig blijkt. Tevens legde de vertegenwoordiger van de SCT dit met zijn smartphone fotografisch vast. De ondertekening aan de kant van de SCT daarentegen, gebeurt later buiten ons gezichtsveld en alsof vertrouwen in de overheid in Mexico normaal is, moeten we maar hopen dat dat dan ook goed komt, evenals de betaling.

Elizabeth ondertekent vijf x  drie verschillend formulieren, waarmee ze akkoord gaat met de overdracht aan de SCT van haar 2e huis, waar haar zoon Saveuk tot voor kort woonde en werkte.

In ieder geval is er weer licht, althans verlichting na ruim 8 maanden ‘angustia y terror’. Onze dank aan allen die onze ellende verhalen hebben aangehoord, hebben meegeleefd en ons het beste hebben toegewenst. Niet in de laatste plaats ook aan Dolf Hogewoning die via zijn contacten met de regering van Morelos gezorgd heeft dat onze zaak de aandacht kreeg, die in Nederland gewoon in de uitvoering van dit soort projecten in wet- en regelgeving is ingebed.

Dhian Siang Lie

Een ‘komische opera’

“Als het niet zo treurig was zou je er een komische opera van kunnen maken“, zo reageerde Gwen van Gelder, de moeder van mijn oud-collega Roderick van Gelder, die jarenlang ook in Cuernavaca heeft gewoond en waarover ik een aantal jaren geleden al schreef: (Zie: http://wp.me/P2niAQ-69)

Inderdaad een treurige komische opera, zeker zoals onze situatie zich nu verder ontwikkelt, terwijl de werkzaamheden aan de verbreding van de snelweg maar dreigend doorgaan en wij nog steeds in onzekerheid leven.

De zekerheid die we meenden te krijgen, mede dankzij de interventie van onze Nederlandse ambassadeur, leest als een opera-libretto, waarin de een schijnbare oplossing wordt overschaduwd door een nog grotere onzekerheid, tot de dood erop volgt. Dat laatste lijkt wel wat erg overdreven, maar dit is Mexico en dus is het spreken van doodslag en moord een normaal dagelijks verschijnsel.

Ja, de SCT (het ministerie van transport en communicatie) en de aannemingsmaatschappij Romaco, hebben ons nu op de centimeter nauwkeurig voorgerekend welke vierkante meters we kwijt zijn en wat zij als schadevergoeding denken te geven. Gelukkig wel volgens een geheel andere formule, dan die twee maanden geleden nog de ronde deed, maar uiteraard toch lang nog niet in de buurt van wat wij zelf denken waard te zijn, natuurlijk!

Bespreking met heren van SCT en Romaco, op de foto ook Saveuk, de zoon van Elizabeth, wiens huis/atelier eveneens getroffen zal worden.

Voor Elizabeth, die twintig jaar lang hard werken en investeren in haar beeldende kunstenaars-kasteel achter de rug heeft, is de waarde uiteraard onschatbaar, In een land waarin alleen personeel van de overheid en grote bedrijven een karig pensioen mogen verwachten is het bezit van grond en onroerend goed voor de meeste Mexicanen een vorm van pensioen. Zo ook voor Elizabeth. Los van dit aspect aanvaardde ze uiteindelijk met enige tegenzin de extra kosten voor een ‘onafhankelijke’ professionele taxatie, als tegenwicht voor een zuiver rekenkundige benadering van een schadeloosstelling.

Conclusie: het aanbod van Romaco is ongeveer 30% van wat uit de zakelijke taxatie naar voren komt als de waarde van het getroffen deel van het huis. Volkomen onvoldoende dus en met deze boodschap vertrokken de mensen van de aannemer, om opnieuw naar het aanbod te kijken, ook al omdat bijvoorbeeld vergeten was het verlies van onze cisterna (waterreservoir) mee te rekenen. Er komt dus een nieuw aanbod, maar zoals vaak gebruikelijk in Mexico, wordt dan vergeten een termijn af te spreken, waarop het gesprek, c.q. de onderhandelingen over de schadevergoeding van 13 juli jl. zullen worden vervolgd. Tot op heden niets meer gehoord, maar de harde onderhandelingen over de schadevergoeding lijken eindelijk te zijn begonnen.

Maar waarom heeft het zo lang geduurd voordat er met ons gesproken werd? Waarom hebben al onze buurtbewoners al twee maanden eerder een schadevergoeding gekregen en zijn de meesten druk doende daarmee hun huizen aan te passen en te verbouwen? Waarom is aan hen door de aannemer eerst verteld, dat wij ons ernstig tegen de Paso Expres verzet zouden hebben en sinds kort dat wij ook een overeenkomst zouden hebben? Waarom duurt het nu alweer meer dan twee weken, voor we het toegezegde nieuwe aanbod te horen krijgen? Wat betekenen deze domme controleerbare leugens van een ‘respectabel ministerie’ en zijn aannemer? Willen ze me dood, vraagt Elizabeth zich voortdurend af?

Wat we wel hoorden, nadat we het eerste aanbod hadden afgewezen, waren opnieuw de graafmachines voor de deur en weer Elizabeth naar buiten om de werkzaamheden stop te zetten. Met succes! “No tenemos un convenio ya” (we hebben nog geen overeenkomst) riep ze de werkers toe, die vervolgens braaf afdropen. Deze keer was het niet nodig de pers te verwittigen en was het voldoende zelf een bericht en wat foto’s naar de redactie te sturen, waar Elizabeth inmiddels goede relaties mee had opgebouwd. En jawel hoor, op de internet-pagina van een van lokale kranten verscheen onmiddellijk een foto waarin het lijkt of Siang de bestuurder van de machtige graafmachine het verder werken verbiedt. Het feit dat ik een Nederlander ben en bovendien in het verleden een lintje heb gekregen werd daarbij breed uitgemeten.

Van het persbureau 24Morelos, verscheen deze foto op hun internet -site met de volgende tekst: De heer Dhian Siang Lie, die ‘Caballero del Rey de Holanda’ is (nb een foutieve interpratie van: ridder in de orde van Oranje-Nassau) doet de werkzaamheden stoppen van de omstreden ‘Paso Expres’

Nu ondanks alles toch een beetje zeker begint te worden dat er wel iets van schadevergoeding komt, dringen de eerder gestelde waarom-vragen zich steeds meer op en ontstaat er een nog moordender onzekerheid: welke risico’s lopen we in de hedendaagse Mexicaanse realiteit van leugens en verzinsels. Voor welke nieuwe keuzes staan we? Keuzes die wellicht voor jonge mensen, met nog een heel leven voor zich ook nieuwe mogelijkheden bieden, maar die voor ons mensen van de ‘tercera edad’ (derde jeugd), ons des te meer bewust maken van de leeftijd.

Het grootste risico kan ik me als een enigszins naïeve Nederlander eigenlijk niet voorstellen: een ontvoering voor losgeld van mijzelf of de zoon van Elizabeth. Maar van alle kanten wordt ons dat risico wel degelijk voor gehouden. Iedereen zal weten dat wij een schadevergoeding gaan krijgen of mogelijk al hebben, zoals de buurt denkt. Ook dat die schadevergoeding heel wat hoger zal zijn dan voor de heel wat eenvoudiger bouwkundige constructies van onze colonia. Ontvoering is in onze deelstaat Morelos nog steeds een veel voorkomend delict.

Overigens worden door dezelfde mensen die ons waarschuwen, familie en vrienden, suggesties gedaan of ze van Elizabeth niet wat geld kunnen lenen: ‘prestamo’ heet dat. Ik heb lang gedacht dat dat woord lening betekent, wat volgens het woordenboek ook het geval is, maar wat in de praktijk vaak een geheel of gedeeltelijke gift blijkt te zijn.

Los van het ontvoerings-probleem, maar toch niet helemaal, zijn er de mogelijke keuzes en de consequenties die vaak niet te overzien zijn. Vergeten we dit fantastische huis en gaan we elders wonen? Met het bedrag van de reeds geboden schadevergoeding is wel een huis elders te kopen, zeker niet vergelijkbaar in ruimte en sfeer en Elizabeth is, zeg maar, haar pensioen kwijt. Of gaan we proberen het restant van het huis reconstrueren en verloren ruimte aanbouwen? Wat betekent dat dan bouwkundig en hoeveel kan dat gaan kosten, los van een paar maanden verblijf elders en twee maal verhuizen?

Onze zwager, de architect, ziet allerlei mogelijkheden, maar in de eerste plaats ook een mooie lucratieve opdracht, net zoals ons kleine aannemertje die vier jaar geleden een groot bouwproject bij ons heeft gerealiseerd (zie http://wp.me/P2niAQ-61).

Vragen, vragen, vragen, dreigende risico’s en onzekerheid over de consequenties van de keuzes! Nee, de laatste akten van deze opera zijn nog niet geschreven.

Dhian Siang Lie

Niet te vroeg juichen……, maar toch wel even dit!

Dat eerste was het advies van de zeer actieve, voorbeeldig professionele en vooral ook menselijke Nederlandse ambassadeur, die we hier in Mexico hebben, toen ik hem bedankte dat hij ons huizenprobleem vanwege de ‘Paso Expres’ Cuernavaca ter sprake had gebracht bij de gobernador (gouverneur) van onze deelstaat Morelos.

Ik vond het dan ook wat te vroeg om hierover al iets te vertellen aan allen die de afgelopen maanden zo trouw met onze ellendige spanningen hebben meegeleefd, maar toch wel even dit!

Om kort te gaan, de actie van de onze ambassadeur Dolf Hogewoning, leidde vrijwel meteen tot een uitnodiging voor een gesprek met de secretario de gobernacion (= ± minister van binnenlandse zaken) en dat leidde tot een topoverleg bij ons thuis, geleid door de Director General van het ministerie met de verantwoordelijke uitvoerder van het project en een directeur van de SCT, het ministerie onder wiens verantwoordelijkheid het project valt. Resultaat, een ferme toezegging dat we in een vervolg overleg op maandag 6 juli absolute duidelijkheid zullen krijgen. Tevens werden er harde richtlijnen gegeven hoe het uitvoerende ministerie en de door hen aangetrokken aannemer ons dienen te behandelen.

Zo terloops kwam ter sprake dat we op dit moment in ieder geval de mogelijkheid willen houden om grote stukken (huisraad en de grote schilderijen en kunstwerken) te kunnen blijven verplaatsen van het naast gelegen huis en atelier van Elizabeth’s zoon, die beeldend kunstenaar is, en ons eigen huis; dit omdat inmiddels de werkzaamheden van het ‘schoonmaken’ van de bermen was begonnen en dit natuurlijk eerst alleen maar onbegaanbare obstakels oplevert. Ok, daar zou rekening mee gehouden worden.

De volgende ochtend echter trilden we ons bed uit, toen buiten voor de deur grote graafmachines aan het werk gingen. Dat was toch in strijd met wat daags tevoren was afgesproken en Elizabeth snelde naar beneden, de deur uit en sprak, als voor niemand bang en op de manier zoals velen haar inmiddels kennen, de niets vermoedende werkers aan. Die maakten eerst nog wat grappen maar begrepen al snel dat deze menselijke bulldozer het zou winnen van hun machtige graafmachine. Slechts een paar telefoontjes van de voorman waren voldoende om de tijdelijk gestopte werkzaamheden niet meer te doen hervatten die dag.

                

Elizabeth doet de graaf- en bulldozer werkzaamheden stoppen en positioneert zich zodanig dat ze ook niet opnieuw kunnen beginnen.

Intussen maakte de smartfoon van Elizabeth ook ‘overuren’ door niet alleen de secretario de gobierno te bellen, maar ook de leider van het getroffen bewoners van het meer zuidelijk gelegen dorp Acapatzingo, die vervolgens de gehele lokale pers alarmeerde. En even later kwam hij met een busje aanrijden vol met eveneens daar in de problemen geraakte huiseigenaren, niet lang daarna gevolgd door de auto’s van diverse journalisten, lokale tv en fotografen.

  

  

Het werd een enorme drukte voor onze huizen, terwijl het snelweg-verkeer daarnaast gewoon bleef doorrazen. Elizabeth was in haar element om haar verhaal te vertellen in geuren en kleuren met hier en daar een niet vermijden overdrijving. Gelukkig had ik haar tevoren nog een op het harte gedrukt: “Wij zijn absoluut niet tegen het project als zodanig, maar willen correcte informatie, een helder en haalbaar tijdspad en een compensatie die het ons mogelijk maakt op een normale manier verder te leven.”

Elizabeth had echter meer in haar hoofd, dat haar gisteren nog beloftes waren gedaan, die al de dag daarna letterlijk ‘onderuit werden gegraven’ en meende ‘alles uit de kast te moeten halen’ om haar huizen en haar toekomst te kunnen redden.

Nog nahijgend van alle gesprekken met reporters en poses voor de fotografen, kwamen twee uur later de in allerijl weer verzamelde top onder leiding van de directeur generaal van de secretario de gobierno langs. Sussende woorden, misverstanden, het werk was namelijk van een onderaannemer die nog niet van de detail-afspraken had gehoord. Een beetje excuses van ons en opnieuw werd bevestigd dat we op maandag 6 juli helemaal naar onze wens zouden worden geïnformeerd.

Maar goed, vandaag de kranten, het nieuws op internet en een telefonische uitnodiging van een lokaal radiostation aan Elizabeth voor een interview. Ongelofelijk wat de journalistiek van sommige uitspraken maakt en verwarring weet te scheppen over de plek waar we wonen, de geschiedenis van het huis, de plannen voor de toekomst en alle mensen van naam die op de hoogte zijn van ons probleem en desgevraagd bemiddelend voor ons zullen optreden. Dat de Nederlandse ambassadeur de gouverneur van Morelos heeft aangesproken, dat Elizabeth getrouwd is met een Nederlander, die toevallig zoals zij maar blijft zeggen ‘caballero de la Reina de Hollanda’ is, zou volgens een journalist wel eens kunnen leiden tot een bemiddeling van koningin Maxima persoonlijk en verdere internationale instituties! Dat zelfs het Nederlandse Koningshuis als steun ingeroepen zou kunnen worden klinkt natuurlijk belachelijk, maar  in Mexico ………

Misschien komt het ook door deze foto, genomen op het feest van de Nederlandse Vereniging Mexico ter gelegenheid van Koningsdag.

Voor wie Spaans kan lezen en echt ‘diep wil gaan ga ik een apart ‘foto-album’ maken met krantenartikelen, nog wat foto’s en internet-nieuws waarmee duidelijk wordt hoe Elizabeth als een ‘leeuwin’ haar erfgoed verdedigt en de plek waar ik samen met haar woon.

Volg deze  link!

Tussen vrees en …………. een heel klein beetje hoop (af en toe)

Ja, onze officiële klachten hebben enig succes gehad. We kregen een brief ondertekend door el Director General van het kantoor van de SCT (secretaría de communicaciones y transportes) als een onmiddelijke reactie op een schrijven van het bureau van Enrique Peña Nieto, de president van Mexico.

Een typisch Mexicaanse brief, waarin zo min mogelijk concrete mededelingen worden gedaan en zo veel mogelijk een rookgordijn wordt gelegd in de vorm van lange zinnen met verwijzingen naar wetsartikelen en officiële documenten om de afzender zelf en het project te legitimeren. Op het laatst, heel in het kort, als een soort verwijt naar ons, dat wij wel de betreffende instanties tot ons huis dienen toe te laten, om onze vragen te kunnen beantwoorden over de exacte consequenties voor ons pand, het tijdspad en de compensatie. En dan nog de toevoeging dat niet de ambtenaren van de Secretaría die antwoorden zullen geven, maar dat zulks is uitbesteed aan de aannemingsmaatschappij ROMACO SA de CV.

Een paar dagen later ontvangen we drie personen, twee van de aannemer ROMACO en een jurist van de SCT. Weer veel rookgordijn en weinig concreets. We mochten even naar een beduimelde schematische detail tekening kijken, die stelde de rooilijn voor en het aantal meters dat deze onze huizen zou doorsnijden: 2.25 m. Verder alleen een toezegging dat ze binnen twee weken een ingenieur zulle sturen om de bouwkundige consequenties op te nemen en een taxateur om gegevens voor de schadevergoeding te verzamelen. Het tijdspad zou daarna zijn: binnen twee maanden een definitieve akkoord en vier maanden later aanvang werkzaamheden.

Zoals gebruikelijk in Mexico was het hele gesprek ingebed in veel holle woorden, speculaties, mogelijke activiteiten en oplossingen, vriendelijkheden, dreigende pero’s en hoopvolle projecties. Maar voor zover ik iets kon begrijpen uit de ondertoon van die mengelmoes van Mexicaanse babbels, zal het uitgangspunt voor schadevergoeding niet meer zijn dan wat we inmiddels al eerder gehoord hebben: 80 Pesos per m2 geconstrueerd oppervlak. Een zak cement van 20kg kost hier 100 Pesos. Stel, even snel uitgerekend, dat het bij ons om 400 meter zou gaan dan is een schadevergoeding niet groter dan 32.000,- Pesos, ongeveer € 2.000,-. Daarmee kan ik net één vliegticket naar Amsterdam boeken, met een paar extra koffers. Dit kan toch niet waar zijn al wijst alles erop dat het wel waar is!

Inmiddels is Elizabeth dagelijks druk doende met het zoeken van steun en troost. Steeds weer veel getelefoneer en gepraat met nieuwe de dreigende pero’s en hoopvolle fantasiën. Stel dat het we inderdaad maar 2,25 meter verliezen, dan is er van de rest nog steeds een prachtig huis te maken, als je tenminste geld genoeg hebt voor alle noodzakelijke bouwkundige reconstructies. Elizabeth’s zwager, die een architectenbureau in DF (Mexico-Stad) heeft ziet dat wel zitten! Maar hoeveel geld hebben we dan? Dat is dus geen echte troost.

Steun in meelevende woorden helpt even, maar de steeds breder geaccepteerder realiteit van de steeds zichtbaarder wordende uitbreiding van rijstroken, de verbreding van de viaducten en berm-aanpassingen in de richting Acapulco bevestigen het ‘hecho consumado’ (fait accompli) en de wegebbende belangstelling voor de direct getroffenen. Behalve in Acapatzingo, een van de poblados (vroegere dorpen) van Cuernavaca waar de officiële gemeentelijke vertegenwoordiger Julián Jiménez de steun voor de getroffen bewoners organiseert. Het ministerie noemde de protesterenden invasores (indringers) en dat lokte natuurlijk een nog grotere demonstratie uit. Ook zij hebben zich niet tegen het project als zodanig verklaard, maar vechten net zo als wij voor een eerlijke financiële compensatie. Wij hebben ons inmiddels bij hen aangesloten ook al is het een geheel andere pueblo en hebben we van onze eigen poblado Ahuatepec, niets te verwachten. Die zijn namelijk zelf al twintig jaar in gevecht met de Federale overheid voor de betaling van de grond van de poblado waarop de autosnelweg ooit werd aangelegd en waarop ook ons huis staat.

We zijn nu twee weken verder en hebben niets meer gehoord van ROMACO! Moeten we dan weer zelf bellen? Deze voortdurende onzekerheid is moordend, maar voor Mexicanen is dat kennelijk de normale ‘forma de vida’ (way of live).

Wordt vervolgd

De ‘Paso Expres’ en mensenrechten

Er is weinig concreets te melden: de werkzaamheden gaan door, vooralsnog vooral aan de ander kant, richting Acapulco, de bedding is voor een groot deel klaar en ze zijn begonnen met pijlers voor de uitbreiding van brugdelen daar waar de snelweg over de diverse barranca’s loopt.

Aan onze kant zijn inmiddels wel alle bomen gekapt en in de deelstaat regering van Morelos is een motie ingediend op basis van een rapport van het ministerie van milieu dat de duizenden bomen (waaronder 14 beschermde soorten) door het ministerie van communicatie en transport gecompenseerd dient te worden door aanplant elders. Daar zijn we het mee eens natuurlijk, ons helpt het niet.

Onze klacht bij de Nationale Commissie voor de mensenrechten is nu formeel ingediend; wij verklaren daarin dat we op geen enkele manier tegen het project zijn, maar de we overheid aanklagen dat ons de rechtmatige informatie wordt onthouden. Het contact met het bureau in Mexico-Stad is een verhaal apart.

Zijn de meeste overheidsinstellingen in Mexico zeer bureaucratisch, praten veel en doen weinig. Dit was geheel tegengesteld. Het leek of ze zaten te wachten op werk. Elizabeth had telefonisch een afspraak gemaakt, d.w.z. we konden komen wanneer we maar wilden, als het maar voor sluitingstijd was. We kwamen aan en een oude vergrijsde ambtenaar wachtte ons als het ware op; hij sprak Elizabeth’s meteen aan met haar volledige naam. We liepen naar zijn kantoortje, maar voor we gingen zitten, kwam een duidelijk hogere, jongere ambtenaar z’n kantoor binnen en vroeg ons mee te gaan naar zijn kantoor. Overigens als ik zeg kantoor dan gaat het om een ruimte van nog geen 2 x 2 meter, zonder daglicht. De ‘directeur’, zal ik hem maar noemen, begon een verhaal over wat de de Commissie wel en niet kan. In de folder die we kregen, was nog eens te lezen dat de commissie een heleboel klachten, over diverse overheidsinstanties, het leger e.d. niet in behandeling kan nemen. Ok dan, Elizabeth begon haar verhaal en de ‘directeur’ interrumpeerde herhaaldelijk in positieve zin en dacht dat een formele klacht een kans zou maken. We moesten dat uiteraard wel schriftelijk doen, maar hoefden ons geen zorgen te maken over de vorm en toon van een brief, gewoon ons verhaal in eigen woorden was genoeg. Dat bleek ook toen we na een week terug kwamen met zorgvuldig gecomponeerde brief. Ik had een voorzet gemaakt zoals ik dat voor een Nederlandse commissie zou hebben gedaan en vooral benadrukt dat we niet tegen het project zijn, maar menen recht op adequate en tijdige informatie te hebben en billijke compensatie om ons te verzekeren van een nieuw dak boven ons hoofd en bescherming van onze roerende zaken. Elizabeth ging daarmee naar haar zwager (man van haar oudste zus, met wie we inmiddels weer contact hebben). Hij is een emeritus universitair docent biochemie en heeft ruime ervaring met het schrijven van officiële brieven in bloemrijk Mexicaans.

Met deze conceptbrief kwamen na een week weer op het bureau, zonder afspraak, maar werden meteen geholpen. De directeur was content met de brief, de foto- en andere bijlagen etc die we hadden meegebracht; hij vroeg naar onze usb-stick en begon zelf de brief geheel te herschrijven met accenten en in termen om de kansen te vergroten dat de commissie de klacht ontvankelijk zou verklaren. Opmerkelijk was dat hij bij elke zin de instemming vroeg aan de oude vergrijsde ambtenaar die niet van zijn zijde week en die verder de secretariële randwerkzaamheden verrichte. We kregen een voor ontvangst gewaarmerkte kopie mee en dachten klaar te zijn, toen de directeur voorstelde dat we de klacht wellicht ook direct aan de president van Mexico:  Enrique Peña Nieto zouden moeten sturen. Een van de speerpunten in zijn officiële speeches is o.a. transparantie van de overheid en dit geval is duidelijk een inbreuk daarop. De ‘directeur’ ging weer achter de computer zitten en wijzigde zelfstandig de brief zodanig dat die geschikt was om als klacht in te dienen aan het burgerzaken bureau van de president. Dat bureau gevestigd in het grote Nationale Paleis aan het grote Zocalo van Mexico-Stad lag maar 10 minuten lopen van het Mensenrechten kantoor, dus wij de brief persoonlijk brengen. Elizabeth kent de kantoren van het Nationale Paleis nog van toen ze daar zelf werkte begin jaren 80 van de vorige eeuw.

Ik was verbaasd dat er zoiets als een bureau voor burgerzaken bestond, een prachtige grote ruimte met tot in de puntjes verzorgde dames en heren receptionisten. Een nog iets belangrijker uitziende heer stond ons te woord, keek met een diagonale blik naar onze brief, maakte een gewaarmerkte kopie voor ontvangst en suggereerde toen tot mijn grote verbazing dat we klacht eveneens zouden moeten indienen bij het bureau van de echtgenote van de President: de gewezen soap-actrice Angelica Rivera (Hurtado de Peña, zoals haar naam nu volledig luidt). Zij is voorzitter van (let op) ‘de Burger adviesraad van het Nationale systeem voor integrale ontwikkeling van het gezin’. Vroeg me meteen af hoeveel de functie van voorzitter aan salaris oplevert, maar dat terzijde. De echte vraag is natuurlijk wat doet die adviesraad precies? Maar goed baat het niet dan schaadt het zeker ook niet. Dus wij opzoek naar een internetcafe om de aanhef te wijzigen en aan het eind van de dag hadden we dus drie formele klachten ingediend tegen de overheid.

Het is verder weer afwachten wat er met die brieven gebeurt en hoe de betreffende instanties gaan reageren en of ons dat wat zal helpen. Inmiddels gaan we door met het zoeken naar mogelijk nieuwe woonruimte in Cuernavaca en ik moet zeggen veel lijkt erg aantrekkelijk, goed gebouwd, prachtig gelegen, moderne inrichting, ruime parkeerplaatsen of garage en vaak luxe gemeenschappelijke voorzieningen, maar zonder een concrete aanwijzing wat een compensatie zal zijn, is het koffiedik kijken of we een aankoop en een ander soort vaste lasten zouden kunnen betalen.

Uiteraard praten we er met veel mensen verder over en iedereen heeft wel een ander verhaal te vertellen. Er zijn vele scenario’s denkbaar, zelfs die waarbij ons huis grotendeels kan blijven blijft staan en we gewoon kunnen blijven wonen. Maar ook over wie er allemaal belang bij dit project hebben, wat de latere voordelige consequenties van de verbreding voor de verdere stadsontwikkeling zijn, natuurlijk of er veel of weinig aan compensatie te verwachten is en welke nadere gevaren ons bedreigen. Stel namelijk dat we een in onze ogen rechtmatige compensatie tegemoet kunnen zien, dan zal dat bedrag niet geheim te houden zijn en de wijze waarop en wanneer dat betaalbaar gesteld wordt en in veel scenario’s zijn we dan direct slachtoffers van afpersing en ontvoering, als die dreiging niet direct vanuit het bureau van het aannemingsbedrijf komt dan wel van de vele ‘neven, nichten en andere familie’ van medewerkers van het bedrijf, die ook toevallig ruim in onze buurt schijnen te leven.

Een van de scenario’s wil ik nog wel even kwijt; het geldt speciaal voor onze kant van het project. De verbrede snelweg en daarnaast gelegen lokale rijstroken doen een heleboel ongeorganiseerde huizen en bouwsels verdwijnen en openen het toch wat geïsoleerde gebied waar ons huis al 20 jaar staat. Met het excuus van de ‘Paso Expres’ en het publiek belang kan veel onteigend worden voor een zacht prijsje, waarna het gebied na afloop van het project ineens wel erg in waarde gaat stijgen. Er zouden plannen zijn voor uitgebreide sportvoorzieningen en luxe en commerciële bouw, maar alles is van horen zeggen. Het onthouden van gerichte informatie is onze klacht! Terecht dunkt me.

Opnieuw beginnen, maar nog niet uitgehuild!

Opnieuw vloeiden de tranen toen de bomen direct vóór (of is het achter) ons huis werden gekapt en een gevoel van naaktheid achterlieten. De grote ficus-bomen die ons scheidden van het langs vliegende verkeer van de autopista zijn er niet meer, net zoals de duizenden andere bomen, waaronder 14 beschermde boomsoorten volgens SEMARNAT (het ministerie van milieu en natuurlijke grondstoffen) in een resolutie naar hun collega’s van de SCT (het ministerie van verbindingen en transport) om deze ‘slachting’ te compenseren met nieuwe aanplant elders.

De bomen voor (of is het achter?) ons huis in 2008

Het kappen van de bomen – en het naakte gevoel op 30 mei 2015

De ongeveer 10 km van de autopista die we regelmatig berijden om naar het centrum van Cuernavaca te komen voelen geheel uitgekleed aan. Onherkenbaar zijn ineens allerlei gebouwen en bouwsels zichtbaar die er zeker al jaren hebben gestaan, maar nu ineens open een bloot te zien zijn. Richting Acapulco is bovendien de ‘bedding’ van de extra rijstroken zichtbaar geworden dankzij een leger van wegwerkers met bulldozers als zware wapens.

Maar we weten officieel nog van niets. De juridische bijstand die we overal zoeken, zeggen dat we rustig moeten afwachten; maar wat als straks de slopers ineens voor de deur staan?

Het is nu duidelijk dat we een bijzonder geval zijn, want alle buren zeggen wel degelijk officieel bezoek te hebben gehad en dat er compensatie is aangeboden. Zij zeggen een document getekend te hebben, maar kunnen of willen ons geen kopie laten zien. Ze vertellen ons wel dat hen desgevraagd werd gezegd dat señora Elizabeth zich blijft verzetten en niet wil onderhandelen! Wie is hier aan het liegen of wat betekent dit?

Elizabeth heeft juist ingezien dat verzet geen zin heeft, dat het algemene publieke belang het zo goed als altijd wint van een privé belang. Ze heeft geaccepteerd dat ze afscheid moet gaan nemen van haar casa del leon, zoals haar huis nog steeds wordt genoemd door velen in Cuernavaca. Ze begint langzaam aan ook te denken dat er ook nieuwe kansen liggen, gesteld dat er een acceptabele compensatie komt. Daartoe zijn we eerst op zoek gegaan naar een betrouwbare taxateur. Nou dat blijkt nog niet zo eenvoudig; we krijgen allerlei voorstellen voor ‘tramites’ (formele trajecten) die kostbaar blijken, maar niet een document met enige geldigheid opleveren, zoals dat in Nederland te krijgen is. Andere taxateurs blijken op een of andere manier verdacht veel aan de overheid te zijn verbonden.

We zijn op bezoek geweest bij la Comisión Nacional de los Derechos Humanos (de nationale mensenrechten organisatie in Mexico) en hebben nu een klacht ingediend. We stellen hierin heel duidelijk dat we niet tegen dit project zijn en dat we accepteren dat publiek belang boven privé-belang gaat. We stellen echter niet te accepteren dat we geen duidelijke informatie krijgen, dat men kennelijk niet met ons wil onderhandelen en dat we zo onvoldoende tijd krijgen ons goed voor te bereiden op het vinden van een andere woonplaats en de vele kunstwerken die ons huis bevat in veiligheid te brengen.

Als mens menen we recht te hebben op een eerlijke en open manier van communicatie en recht op bescherming van onze bezittingen en in dit geval van publiek belang: een gelijkwaardige compensatie.

Uit de grondwet van 5 februari 1857: “Het Mexicaanse volk erkent dat de rechten van de mens de basis en het doel van de sociale instituties zijn. Bijgevolg verklaart ze dat alle wetten en alle autoriteiten van het land dit moeten respecteren en de garanties handhaven die de huidige grondwet verleent.”

Of deze officiële klacht op een of andere manier positief zal bijdragen is maar de vraag. In de brochure van dit instituut wordt immers een groot gedeelte ingeruimd voor klachten, met namen ten aanzien van overheidsinstellingen, die niet ontvankelijk zijn.

In alle scenario’s die denkbaar zijn, kiest Elizabeth nu toch voor andere woonruimte in Cuernavaca, niet opnieuw bouwen en geen andere Mexicaanse deelstaat. In Cuernavaca is legio te koop en mooi ook, maar probleem is natuurlijk dat we geen idee hebben wat onze financiële speelruimte is.

Nee, we zijn nog niet uitgehuild, maar hoe dan ook, wel alvast opnieuw begonnen.

Dhian Siang Lie

Psychologische oorlogsvoering

(Burgers houden protestmars tegen het project ‘Paso Expres’ (Foto vanher persbureau ADNMorelos: Wij eisen respect. Nee aan de indringers. Nee aan de Paso Expres. Verbond van buurtbewoners…. )

Psychologische oorlogsvoering, zo noemt Elizabeth het! Terwijl nu aan snelweg-kant richting Acapulco, alle bomen al zijn gekapt en bulldozers de grond lijken te egaliseren, weten wij aan onze kant nog niets. Een kind kan trouwens zien dat de echte problemen voor de aannemer van dit toch aardig grote wegenbouw-project van  ± € 60.000.000,- (omgerekend)  pas zitten in de richting Mexico-Stad (onze kant dus).

Na het bezoek van de twee onheil-brengende boodschappers, eind februari jl. en de eerste inspecteurs voor de uitvoering, die nog niet geacht werden met de betrokkenen te spreken, wat Elizabeth dus wel deed. Na een ‘model’-presentatie voor  onze buurt in een van de kantoren van ‘Puentes and caminos’ (afdeling bruggen en wegenbouw) in de locale vestiging van het ministerie en een heleboel gedoe, gekonkel en een volkomen gebrek aan eensgezindheid tussen de bewoners in onze buurt, konden we vorige week eindelijk een echte afspraak krijgen met de uitvoerders, bij ons thuis. Wellicht immers konden we toch een stuk van ons huis redden, als er werkelijk alleen maar twee meter ‘in de weg’ zitten.

Daar zaten we dan, goed voorbereid met oude bouwtekeningen, te wachten op eindelijk iets concreets. Het bleef bij wachten, ze kwamen niet. “Disculpe (sorry) maar we zijn in Mexico-Stad en konden niet komen. Nee, we kunnen geen nieuwe afspraak maken.”  Dat was de boodschap die we kregen, toen ons telefoontje hen via veel omwegen bereikte.

Sommige buurtbewoners zeggen dat ze wel al contact gehad hebben en een van onze wat meer bevriende buren heeft zelfs al een schadevergoeding-bedrag te horen gekregen, maar nog niets op papier.

Een inmiddels al bijna bevriende jurist van de afdeling Procuraduría Municipal para la Defensa del Menor y laFamilia de Cuernavaca (een soort juridische ombudsman), blijft volhouden, dat we eerst nog een officiële aanzegging moeten krijgen en dat hij op grond daarvan nog allerlei amparo (beschermingsmogelijkheden) heeft. Het is natuurlijk zijn vak om in de juistheid van de wet en de uitvoering daarvan te geloven, terwijl geen enkele overheid in Mexico daar niet ‘de hand mee licht’ en maar weinig burgers vertrouwen hebben in wetten. Natuurlijk putten we een beetje hoop uit deze mededeling, maar wat als de aanzegging maar een week vóór de komst van de slopershamer komt!!!

Er is dus niets wat we al concreet kunnen doen, behalve allerlei scenario’s bedenken wat we zouden kunnen doen als……, alleen maar twee meter nodig zijn; of het wellicht beter is gewoon het hele huis op te geven als de schadevergoeding maar hoog genoeg is; waar we de vele kunstwerken onder kunnen brengen’ hoe we de bruikbare materialen uit het huis kunnen slopen voor hergebruik; waar we in de tussentijd tijdelijk kunnen wonen en waar we opnieuw kunnen beginnen en wat dan de voor- en nadelen zijn.

En dan de speculaties over wat een schadevergoeding zou kunnen zijn, speculaties want er lijken geen wettelijke regels daarvoor te bestaan en we zijn overgeleverd aan wat de aannemer ons gaat bieden. Zijn ‘speelveld’ daarvoor heeft alle voordelen aan zijn kant: de wet dat er 20 meter langs een federale weg geen bebouwing mag plaatsvinden, het feit dat we op communale grond wonen en dat we daardoor alleen maar een soort woonvergunning hebben maar eigendomspapieren onroerend goed op communale grond niet bestaan!

Het vraagt inmiddels wel heel veel van mijn begrip voor de Mexicaanse maatschappij en heb steeds meer moeite me neer te leggen bij wat de Mexicaan ‘ingebakken’ lijkt te zijn: ‘uithuilen en opnieuw beginnen!’

 

Wordt vervolgd!